Voorbeelden van rituelen
Er is een veelheid aan rituelen denkbaar die op allerlei wijzen in te delen zijn. Hieronder vind je de meest voorkomende onderscheidingen.
Traditioneel – eigentijds
Er zijn traditionele rituelen en eigentijdse rituelen. De traditionele rituelen die ons land kent, komen vaak voort uit de christelijke geloofstraditie of oude volksgebruiken. Het inzegenen van een huwelijk of het afsteken van vuurwerk tijdens Oud & Nieuw zijn voorbeelden van het eerste type. Een echtscheidingsritueel is een voorbeeld van het tweede.
Religieus – niet religieus
Hieruit volgt meteen het tweede onderscheid. Rituelen horen bij een religie uit onze wereld of staan daar los van. In de geseculariseerde wereld ervaren steeds minder mensen inspiratie vanuit een religie. Ze gaan op zoek naar andere manieren van zingeving en -vinding. Nieuwe rituelen passen daarbij.
Wel dient te worden opgemerkt dat geloof en religie nog duidelijk in de vezels van ons denken en doen aanwezig is. Een zuiver ‘niet religieus’ ritueel is nauwelijks denkbaar. Traditionele religies hebben ons vele rituele handvatten meegegeven.
Ook vanuit andere levensbeschouwingen zoals het humanisme worden rituelen vormgegeven en uitgevoerd.
Rituelen rondom het leven en de dood
Er zijn scharniermomenten in het leven die vragen om een ritueel en momenten rondom de dood. Hier nomen wij de meest voorkomende momenten waarbij een ritueel kan passen. Deze lijst is niet uitputtend. Rituelen ontstaan en groeien als zijn relevant zijn in een bepaalde contekst.
Voorbeelden levensrituelen
- Adolescentie
- Adoptie
- Afscheidsmomenten in het leven
- Echtscheiding
- Faillissement
- Geboorte (doop, welkom in het leven, ouder of grootouder worden)
- Gendertransitie
- Huwelijk, partnerregistratie
- Jubileum
- Laatste levensfase
- Naturalisatie, inburgering
- Nieuwe baan
- Ontslag – uit dienst
- Pensioen
- Persoonlijk levensmoment
- Samenwonen
- Verhuizing, emigratie, immigratie
- Verjaardag
- Vormsel – Belijdenis
Voorbeelden rituelen rondom de dood
- Begrafenis of crematie
- Ritueel rond asverstrooiing
- Herdenkingsritueel rond Allerzielen, Wereldlichtjesdag, vader- of moederdag, dodenherdenking
- Persoonlijk herdenkingsritueel (van Stille Tocht tot jaargetijdeviering)
De opmars van het persoonlijke ritueel
De huidige tijd van een groeiend individualisme kent ook een opmars van het persoonlijke ritueel. Mensen ervaren individuele scharniermomenten die betekenisvol zijn in hun persoonlijke leven. Als gevolg hiervan zal de ritueelbegeleider steeds weer nieuwe rituelen ontwikkelen die passen bij iedere unieke persoonlijke situatie.
